Drugiego listopada minęło piętnaście lat stałej załogi na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
31 października 2000 roku, o 08:52 CET nastąpił start misji Sojuz TM-31 z Bajkonuru. Załogę stanowiło trzech kosmonautów: dwóch Rosjan (Sergiej Krikalow i Jurij Gidzenko) oraz jeden Amerykanin (William Sheperd). Celem misji Sojuz TM-31 był Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS), wówczas składająca się z zaledwie trzech modułów: Zarja, Zwiezda i Unity.Cumowanie do ISS nastąpiło 2 listopada o godzinie 10:21 CET. Rozpoczęło się stałe przebywanie człowieka w przestrzeni kosmicznej na pokładzie Stacji. To przebywanie człowieka trwa bez przerwy do dziś*.
Załoga Ekspedycji 1 / Credits – NASA
Załogi na ISS przebywają głównie w ramach tzw. Ekspedycji. Sheperd, Gidzenko i Krikalow weszli w skład Ekspedycji 1. Aktualna (od września do grudnia 2015) wyprawa na Stację to sześcioosobowa Ekspedycja 45.
Budowa ISS trwała od listopada 1998 do 2011 roku. Stacja była budowana dłużej, niż to pierwotnie planowano – głównie z uwagi na katastrofę promu Columbia (STS-107), która wyraźnie opóźniła loty amerykańskich wahadłowców. Oprócz opóźnień doszło także do anulowania niektórych modułów (m.in. amerykańskiego modułu mieszkalnego czy rosyjskiego modułu z panelami słonecznymi). Ostatecznie jednak na powstał największy sztuczny satelita o masie przekraczającej 400 ton i rozmiarach przekraczających 70 x 100 x 20 metrów. Łącznie ponad 200 ludzi odwiedziło ISS.
Budowa Międzynarodowej Stacji Kosmicznej / Credits – NASA Johnson
Od czasu zakończenia budowy ISS głównie służy badaniom naukowym, rozwojowi technologii oraz przygotowaniom do załogowej eksploracji Układu Słonecznego. Aktualnie przewiduje się, że Stacja będzie funkcjonować przynajmniej do 2024 roku, a być może nawet do 2028 roku. W tym czasie NASA powinna przeprowadzić kilka misji załogowych w pobliżu Księżyca, jako element przygotowań do wyprawy na Marsa. Zanim jednak to nastąpi, nowe rozwiązania technologiczne i medyczne dla tych misji zostaną zweryfikowane, między innymi na pokładzie ISS.
Aktualnie nie ma konkretnych planów odnośnie budowy kolejnej tak dużej stacji orbitalnej. Wiele wskazuje na to, że po ISS nadejdzie czas na mniejsze i komercyjne stacje na niskiej orbicie okołoziemskiej. Prawdopodobnie także inne państwa, takie jak Chiny, zbudują własne stacje orbitalne. Wiele zatem wskazuje, że w przyszłej dekadzie, gdy misja ISS będzie dobiegać końca, na orbicie będą już inne załogowe stacje.
(NASA, PFA, LK)
* Warto tu dodać, że wcześniejszy rekord stałego pobytu człowieka w przestrzeni kosmicznej wynosił prawie 10 lat (5 września 1989 do 28 sierpnia 1999) i został wykonany na stacji Mir.
